Bas być musi. Nieważne, czy słuchamy klasycznego rocka, dyskotekowego dance'u, czy etnicznego raga z Indii Zachodnich, to niskie tony wyznaczają rytm i dynamikę. To solidny bas sprawia, że do muzyki chce się tanczyć. Bas być musi, każdy to wie. Ale dlaczego być musi? Zbadali to kanadyjscy naukowcy z LIVELab na Uniwersytecie McMastera w Hamilton.
Przy całej różnorodności muzyki na całym świecie, w każdym praktycznie nurcie da się dostrzec pewien wspólny, powtarzający się rys. W muzyce wielogłosowej to niskie dźwięki wyznaczają rytm utworu, podczas gdy wysokie tony odpowiadają za melodię. Potwierdzeń możemy znaleźć całe mnóstwo. Wystarczy wybrać się do filharmonii – w orkiestrze rytm wyznaczają kontrabasy i mocne, dudniące kotły. Idziemy na koncert rockowy? Kapela nie da czadu, jeśli sekcja – czyli bas i perkusja – słabo sobie radzą - potwierdza Rafał Koc ze sklep.RMS.pl Hi-Fi Kino domowe Akcesoria audio-video. Nauka gry na pianinie? Każdy uczeń muzycznej podstawówki wie, że lewa ręka (niższe dźwięki) gra rytm, prawa (wysokie) melodię. Czego nie może zabraknąć na porządnej dyskotece albo w bagażniku dyskotekowego BMW? Wiadomo – basu. Przy czym warto zaznaczyć, że bas, który słyszymy z przeciętnych głośników samochodowych, czy też dyskotekowych nie jest tak naprawdę głęboki. To tzw low-bas, czyli zakres około 40Hz, podczas gdy najniższy ultra low-bas sięga 20Hz. Do jego właściwej reprodukcji w domu niezbędny jest zaawansowany sprzęt audio.
Właściwie żaden sprzęt sprzedawany w popularnych hipermarketach RTV nie jest w stanie zejść w rzeczywistych pomiarach niżej niż okolice 63-40Hz. To co producenci deklarują w specyfikacjach na papierze bardzo często mija się z rzeczywistością - tłumaczy Rafał Koc ze sklep.RMS.pl Hi-Fi Kino domowe Akcesoria audio-video i wskazuje na producentów, którzy posiadają w swoim portfolio produkty dedykowane do odtwarzania skrajnie niskich tonów: Numerem jeden na największym na świecie, czyli amerykańskim rynku kina domowego jest duet siostrzanych marek: budżetowego Polk Audio oraz klasy premium czyli Definitive Technology, która oferuje subwoofery o mocy sięgającej 1500W RMS, wyposażone w kilka głośników oraz zaawansowane 56-bitowe procesory DSP. Wielką innowacją marki Definitive Technology jest dodanie mocarnych subwooferów do klasycznych kolumn i zamknięcie we wspólnej kompaktowej obudowie o szerokości 12 centymetrów. A to pozwala na oszczędność miejsca oraz dużo lepsze zgranie fazowe wszystkich głośników.
Właściwie żaden sprzęt sprzedawany w popularnych hipermarketach RTV nie jest w stanie zejść w rzeczywistych pomiarach niżej niż okolice 63-40Hz. To co producenci deklarują w specyfikacjach na papierze bardzo często mija się z rzeczywistością - tłumaczy Rafał Koc ze sklep.RMS.pl Hi-Fi Kino domowe Akcesoria audio-video i wskazuje na producentów, którzy posiadają w swoim portfolio produkty dedykowane do odtwarzania skrajnie niskich tonów: Numerem jeden na największym na świecie, czyli amerykańskim rynku kina domowego jest duet siostrzanych marek: budżetowego Polk Audio oraz klasy premium czyli Definitive Technology, która oferuje subwoofery o mocy sięgającej 1500W RMS, wyposażone w kilka głośników oraz zaawansowane 56-bitowe procesory DSP. Wielką innowacją marki Definitive Technology jest dodanie mocarnych subwooferów do klasycznych kolumn i zamknięcie we wspólnej kompaktowej obudowie o szerokości 12 centymetrów. A to pozwala na oszczędność miejsca oraz dużo lepsze zgranie fazowe wszystkich głośników.
Naukowcy z kanadyjskiego LIVELab na Uniwersytecie McMastera w Hamilton, zajmujący się badaniem wpływu muzyki na organizm człowieka, przeprowadzili eksperyment, w którym obserwowano reakcję mózgu na niskie i wysokie tony. Uczestnicy eksperymentu zostali podłączeni do encefalogramów (aparatów EEG), badających aktywność mózgu podczas odsłuchu poszczególnych częstotliwości.
Raz, dwa, trzy, cztery, raz, dwa trzy, cztery...
Mózg łatwo się uczy rytmu, pewnej powtarzalności, reguł. Szybko uczymy się, że pewne procesy zachodzą w określony sposób, zaś jego zmiany odbieramy jako zakłócenia porządku. Wystarczy, żeby goście inaczej ustawili buty. Na wykresie encefalograficznym pojawia się wówczas zjawisko zwane falą niezgodności (ang. mismatch negativity). Wśród docierających do mózgu bodźców pojawia się tak zwany dewiant. Z neurologicznego punktu widzenia, jest to świadectwo wystąpienia bodźca, który mózg odczytuje jako niezgodność z porządkiem, do którego się przyzwyczaił. Co ciekawe, badania pokazują, że przyzwyczajeń nabieramy niezwykle szybko.
Uczestnicy eksperymentu usłyszeli utwór zawierający dwa głosy (instrumenty, ścieżki dźwiękowe) unisono: wyższy i niższy. Kilkukrotnie rytm poddawany był załamaniom. Jeden z dźwięków odgrywany był 50 ms wcześniej, niż oczekiwano podczas gdy drugi zagrany był dokładnie w rytmie. Wykres encefalograficzny pokazał, że kiedy to niższy ton wyskakiwał z rytmu, fala niezgodności była o wiele wyższa, niż w przypadku wysokiego dźwięku. Pokazuje to, że kora mózgowa uczestników badania automatycznie łączyła linię basu z rytmem, „uczyła się” powtarzalności dźwięków utworu na jej podstawie.
Zaobserwowano też, jak bas wpływał na zachowanie uczestników. Naturalnie wybijali oni rytm utworu palcami. Kiedy niski dźwięk pojawiał się za wcześnie, badani gubili się o wiele częściej, niż w przypadku zbyt szybkiego zagrania wysokich tonów.
To naprawdę słychać
Muzyka taneczna charakteryzuje się na ogół stałym, mocno akcentowanym podziałem rytmicznym w metrum dwudzielnym (marsze) lub trójdzielnym (walce). Dzięki temu tańczący z łatwością mogą utrzymać się w rytmie. Współczesne nurty popularnej muzyki tanecznej, jak dance, charakteryzują się najczęściej czteromiarowym pulsem basowym, na „raz-dwa-trzy-cztery”. Z kolei muzyka rozrywkowa – szczególnie jazz, blues, czy klasyczne piano ragtime – chętnie wykorzystują synkopowaną linię melodyczną (wysokie tony) połączoną z równym rytmem basowym. Świetnym przykładem tego zjawiska jest znany każdemu Maple Leaf Rag Scotta Joplina, gdzie linia melodyczna konsekwentnie akcentuje słabe części taktu przy stałej, ósemkowej podstawie akordowej.
Znaczenie basu w muzyce i jego wpływ na rytm to oczywiste kwestie, które intuicyjnie wszyscy wyczuwamy. Co więcej, jak pokazano powyżej – przykładów na prawdziwość wyników badań w muzyce znajdziemy niezliczoną ilość. Tym bardziej cieszy, że po raz kolejny codzienne doświadczenie znajduje potwierdzenie w poważnych badaniach naukowych. Nie można przy tym zapominać, że najlepsze firmy instalujące kina domowe oraz system stereo od dawna korzystają z wielu zdobyczy współczesnej nauki. Podczas budowania pokazowej sali kinowej RMS.4D korzystaliśmy zarówno z profesjonalnych pomiarów jak i oprogramowania do przeliczania akustyki pomieszczenia. Dzięki temu jest to pomieszczenie zdolne do pracy zarówno z bardzo wymagającymi systemami kina domowego jak i stereo. Zapanowanie nad basem to najtrudniejsza część pracy podczas instalowania systemów nagłośnieniowych u naszych Klientów. Trzeba tu pogodzić wymogi akustyczne z formą wykończenia pomieszczenia oraz jego wyglądem - konstatuje Rafał Koc ze sklep.RMS.pl Hi-Fi Kino domowe Akcesoria audio-video.
Laurel Trainor i pozostali pracownicy LIVELab nie próżnują. Kolejne badania ukazujące, jak muzyka działa na nasz organizm i wpływa na życie to kwestia czasu. Będziemy o nich informować na bieżąco, trzymamy rękę na pulsie. Basowym.
